Toptan İktibas Nedir?
Türk edebiyatında “iktibas” kelimesi, özellikle Divan edebiyatında önemli bir yer tutar. Bu terim, bir şairin veya yazarın, eserine ayet, hadis veya başka bir kaynaktan alıntı yaparak anlamı güçlendirmesi veya süslemesi anlamına gelir. Ancak “toptan iktibas” terimi, yaygın bir kavram değildir ve bu bağlamda özel bir anlam taşımamaktadır.
İktibasın Tanımı ve Özellikleri
İktibas, bir metinden veya konuşmadan doğrudan alıntı yapma işlemine verilen isimdir. Türkçede daha çok yazılı veya sözlü eserlerde kaynak gösterilerek yapılan alıntı anlamına gelir. Bu işlem, metnin güvenilirliğini artırmak, söylediklerini desteklemek veya örnek göstermek amacıyla yapılır. İktibasın iki ana formu vardır:
– Doğrudan İktibas: Alıntı yapılan cümle veya ifadeyi birebir aynen yazmak ve genellikle tırnak içinde göstermek.
– Dolaylı İktibas (Parafraz): Alıntılanan metnin anlamını koruyarak, farklı kelimelerle ifade etmek.
İktibasın Kullanım Alanları
İktibas, çeşitli alanlarda kullanılır:
– Akademik Yazılar: Tez, makale veya rapor yazarken, kaynaklardan destek vermek amacıyla iktibas yapılır.
– Edebiyat: Şairler, başka yazarların eserlerinden seçme cümleler kullanarak anlam derinliği yaratır.
– Gazetecilik: Röportaj, haber veya yorumlarda, kaynak belirtmek amacıyla iktibas yapılır.
İktibasın Önemi
İktibas yaparken dikkat edilmesi gereken bazı önemli noktalar vardır:
– Kaynak Belirtme: İktibas yapılırken orijinal kaynağın belirtilmesi gerekir, aksi halde bu durum intihal (başkasının eserinin çalınması) sayılır.
– Anlam Bütünlüğü: Alıntı yapılan ifadenin anlamı değiştirilmeden veya yanlış yansıtılmadan kullanılmalıdır.
– Güvenilirlik: Metnin veya söylemin doğruluğunu desteklemek için iktibas yapılır.
Sonuç
İktibas, bir metinden veya konuşmadan alıntı yapma işlemidir ve Türkçede daha çok yazılı veya sözlü eserlerde kaynak gösterilerek yapılan alıntı anlamına gelir. Bu işlem, metnin güvenilirliğini artırmak, söylediklerini desteklemek veya örnek göstermek amacıyla yapılır. Ancak “toptan iktibas” terimi, yaygın bir kavram değildir ve bu bağlamda özel bir anlam taşımamaktadır.